Zamenhof to Couturat: 21. I. 1907. English translation by Don HARLOW
|
Kara Sinjoro!
|
Dear Sir!
|
|
Kun plezuro mi vidis el Via letero, ke Vi konscias la necesecon de tre
singarda formo de agado kaj ke Vi intencas esti singardaj, por ke Via ago
ne malgrandigu tion, kion ni ĝis nun akiris.
|
I have seen with pleasure in your letter that you are aware of the need
for a very careful form of action and that you intend to be careful so
that your action will not minimze what we have gained up to now.
|
|
Via timo, ke kelkaj esperantistoj volos kontraŭbatali Vian agadon, ŝajnas
al mi tute senkaŭza. Se Vi klarigos al ili tion, kion Vi klarigis al mi,
tiam certe neniu esperantisto havos ian eĉ plej malgrandan kaŭzon por
kontraŭbatali Vin; kontraŭe, ĉiu tre volonte Vin helpos.
|
Your fear that some Esperantists will fight against your actions seems to
me totally without cause. If you explain to them what you have explained to
me, then certainly no Esperantist will have even the tiniest reason to
oppose you; to the contrary, everyone will help you very voluntarily.
|
|
Mi persone ne povas min miksi en la aferon kaj mi ne volas doni al la
apartaj esperantistoj iajn ordonojn; sed se Vi pensas, ke mia opinio povas
havi ian influon, mi plene rajtigas Vin montri tiun ĉi mian leteron (kaj
ankau mian leteron de la pasinta semajno) al ĉiu, por ke ĉiu vidu, ke en
Via agado -- se ĝi estos kondukata kun la singardeco priparolita en mia
lasta letero, kaj akceptita per Via lasta letero -- mi ne sole ne vidas ion
malbonan, sed kontraŭe, mi vidas en ĝi nur bonon.
|
I personally cannot mix into the matter and I don't want to give orders to
the individual Esperantists; but if you think that my opinion can have any
influence, I give you full rights to show this letter of mine (as well as
my letter of last week) to everyone so that everyone will see that in your
action -- if it is conducted with the care discussed in my last letter, and
accepted in your last letter -- I not only don't see anything bad, but to
the contrary, I see in it only good.
|
|
La malkonsento inter Vi kaj Viaj oponantoj laŭ mia opinio estas bazita sur
simpla malkompreniĝo. Se Vi estas tute certa, ke la Delegacio simple
alprenos Esperanton, kaj alprenos ĝin senkondiĉe, lasante la decidon pri
plibonigoj al mi kaj al la Lingva Komitato, -- kiu do esperantisto povas
ion havi kontraŭ Vi? Diri al la Delegacio: "Vi ne havas la rajton enmiksi
vin en nian aferon", oni povus nur en tia okazo, se la Delegacia Komitato
(kiu konsistos eble el homoj tre gloraj, sed tute ne kompetentaj en
Esperanto) [Mi parolas kompreneble ne pri Vi, kies grandega kompetenteco
estas afero senduba kaj de ĉiuj konfesata, sed pri tiuj personoj, kiuj
eniros en la Komitaton nur dank'al sia nomo] volus doni leĝojn al la
tuta mondo esperantista (kiu en sia afero multe laboris kaj spertis); sed
se la Delegacio ne volas tion ĉi fari, sed ĝi volas lasi tiun ĉi demandon
oficiale al la decido de personoj plej kompetentaj en Esperanto, kaj nur
konfidence alsendi la rezultatojn de siaj esploroj kaj siajn konsilojn
kaj dezirojn al mi kaj al la Lingva Komitato, tiam mi absolute ne
komprenas, kion iu esperantisto povus havi kontraŭ la Delegacio! Mi estas
plene konvinkita, ke se Vi klarigos al Viaj oponantoj precize Viajn
intencojn, ĉia opozicio tuj ĉesos kaj la oponantoj fariĝos Viaj fervoraj
helpantoj. Tion ĉi sincere deziras
|
The disagreement between you and your opponents is based, in my opinion,
on a simple misunderstanding. If you are quite certain that the Delegation
will simply adopt Esperanto, and adopt it unconditionally, leaving the
decision about improvements to me and to the Language Committee, -- then
what Esperantist can have anything against you? One might say to the
Delegation: "You have no right to mix into our affair" only in the case
that the Delegation Committee (which will perhaps consist of men who are
very glorious but not at all competent in Esperanto) [I am of course not
speaking of you, whose tremendous competency is a matter which is undoubted
and admitted by all, but about those people who will enter the Committee
thanks only to their name] would make laws for the entire Esperantist
world (which it is affair has worked hard and experienced much); but if the
Delegation will not do this, but will officially leave this question to
the decision of those most competent in Esperanto, and only
confidentially send the results of its studies and its advice and desires
to me and the Language Committee, then I absolutely do not understand what
any Esperantist might have against the Delegation! I am fully convinced
that if you explain your intentions exactly to your opponents, all
opposition will end immediately and your opponents will become your
enthusiastic assistants. This is sincerely desired by
|
|
Via
|
Yours truly
|
|
L. Z.
|
L. Z.
|
|
P.-S. -- Via opinio, ke mi aŭdas nur la voĉojn de konservativaj
esperantistoj, estas tute erara: ĉion kritikan, malamikan aŭ atakantan,
kion oni diras aŭ skribas pri Esperanto, mi ne sole tuj ekscias, sed mi
ricevas ĝin eĉ en kelkaj ekzempleroj, parte de la atakantoj mem, parte de
la esperantistoj-reformistoj, kiuj per tio ĉi volas min instigi al
reformado. Sed ĝuste tial, ke mi aŭdis tro multe da kritikoj, ĝuste tial
ke mi praktike tro multe konvinkiĝis (precipe en la lastaj 3-4 monatoj),
kiel malfacile estas kontentigi la reformistojn kaj al kia grandega danĝero
oni venas kiam oni komencas la cedadon, -- ĝuste tial mi en la lastaj
monatoj fariĝis tiel singarda kun ĉiuj reformaj projektoj. Kiam ni estos
tute fortaj, ni povos ĉion al ni permesi, sed ĝis tiu tempo ni devas
esti tre, tre, tre singardaj.
|
P. S. -- Your belief, that I hear only the voices of conservative
Esperantists, is quite wrong: I not only immediately learn of everything
critical, hostile or attacking that is said or written about Esperanto, but
I get it in several copies, partially from the attackers themselves,
partially from the Esperantists-reformists, who in this way want to
encourage me to reform. But it is just for this reason, that I've heard
too many criticisms, just for the reason that in practice I have become
too convinced (especially in the last 3-4 months) who difficult it is to
satisfy the reformists and what a great danger we face when we start
yielding, -- just for this reason I have, in recent months, become so
careful with all reform projects. When we are quite strong, we can allow
ourselves everything, but until that time we must be very, very, very
careful.
|