Falantaj muroj / Falling Walls

La aŭstraliano Trevor Steele, kiu estas plej bone konata kiel la verkinto de la romano Sed nur fragmento, verŝajne vivtenas sin instruante fremdajn lingvojn -- la anglan, la germanan, Esperanton (ankaŭ unu someron ĉe la Esperanto-kursaro de San Francisco Ŝtata Universitato). En la komenco de la naŭdekaj jaroj, li migris al tiama Sovetunio por vidi la landon kaj instrui ĉefe la anglan en diversaj lokoj. La rezulto estas la pli granda parto de ĉi tiu memuaro, en kiu li humure (kaj ne tro komplimente) priskribas siajn spertojn en tiu mondoparto okaze de la fino de la sovetia epoko. La finaj ĉapitroj priskribas ankaŭ la staton, en 1991, de la germana oriento (iama GDR), Polio kaj Aŭstrio, kun ioma diskutado pri la malbonaĵoj de ĉeĥaj doganistoj.

The Australian Trevor Steele, who is best known as the author of the novel But Only a Fragment, apparently supports himself by teaching foreign languages -- English, German, Esperanto (including one summer at the San Francisco State University Esperanto Workshop). At the beginning of the nineties, he traveled to the Soviet Union of that time to see the country and teach mainly English in various places. The result is the larger part of this memoir, in which he humorously (and not too complimentarily) describes his experiences in that part of the world at the end of the Soviet era. The final chapters also describe the state, in 1991, of the German east (the erstwhile GDR), Poland and Austria, with some discussion of the evils of Czech customs agents.

Steele estas unu el tiuj verkantoj, kiujn oni nur malfacile demetas dum la legado, eĉ por tiaj necesaĵoj kiaj dormado, laborado kaj manĝado. Li havas penetreman okulon, fortan humursenton, kaj interesan verkstilon. Liaj priskriboj ofte ŝajnas forte satiraj:

Steele is one of those authors that you can put down while reading only with difficulty, even for such necessities as sleeping, working and eating. He has a penetrating eye, a strong sense of humor, and an interesting writing style. His descriptions often seem strongly satirical

"Multe pli interesa estis mia ĉaso post dentobrosoj. Mi loĝis tiutempe en la estona ĉefurbo Talino, kies loĝantaro estas nur duonmiliono, do ne surprize, ke tie ne troveblis dentobrosoj. Refoje estis Esperanto-renkontiĝo, kiu venigis min al Rigo, la latvia ĉefurbo, kiu loĝigas milionon da homoj, do prezentis pli esperigajn perspektivojn. Kiam mi demandis tiuteme la esperantistojn de Rigo, ili nur kapneis kaj trovis konsolvortojn, sed ili subtaksis la obstinon de aŭstraliano plena de ĉaspasio. Mi sekvis ian spuron tra stratoj kaj butikoj kaj jen! en la dudeka butiko mi ekvidis tri maljunajn brosojn dormetantajn sur breto, parte kaŝitajn de araneaĵo. Kun ĉasista krio mi ĝoje saltis sur ilin, batis ilin sur la kranion, kaj trenis la tremetantajn korpojn al la KACCA (bonvolu legi cirile). Mi fiere montris mian predaĵon al ĉiuj konatoj. Hm, ilia koloro estis iom nekutima, mi dirus rufa. Kaj la haroj ŝajnis tre kadukaj, pro granda aĝo. Konfesendas, ke el vidpunkto de utiliganto miaj bestetoj ne plene kontentigis. Post nur unu uzo la haroj volis aŭ tute kuŝi aŭ puŝi sin en tre diversaj direktoj. Kaj la gusto ... ĉu hunda aŭ kata?" (paĝoj 33-34)

"Much more interesting was my hunt for toothbrushes. At that time I was living in the Estonian capitol, Tallinn, whose population is only half a million, so it was not surprising that there were no toothbrushes to be found there. Once again it was an Esperanto meeting that brought me to Riga, the Latvian capitol, which houses a million people, and so offered more hopeful perspectives. When I raised the subject with the Esperantists of Riga, they just shook their heads and found words of consolation, but they underestimated the stubbornness of an Australian full of passion for the hunt. I followed a trail through streets and shops and behold! in the twentieth shop I caught sight of three old brushes dozing on a shelf, partly hidden by a spider web. With a hunder's cry I joyfully leaped on them, struck them on the skull, and dragged the shuddering bodies to the KACCA (please read in Cyrillic). I proudly showed my prey to all my acquaintances. Well, their color was a little bit unusual, I would say reddish. And the hairs seemed very worn out with great age. It must be admitted that from the viewpoint of a user my little animals were not completely satisfactory. After only one use the hairs wanted to either lie down or push themselves in very different directions. And the taste ... dog or cat?" (pp. 33-34)

Foje liaj komentoj povas montriĝi sufiĉe acerbaj:

At times his comments become quite acerbic:

"Nenie mi sukcesis aĉeti necesejan paperon, sed kompreneble estas multaj uzeblaj anstataŭaĵoj kun tiaj nomoj kiaj Pravda, Izvestija ..." (p. 33)

"Nowhere did I succeed in buying toilet paper, but of course there are many usable substitutes with such names as Pravda, Izvestija ..." (p. 33)

En kvar aldonaj mallongaj ĉapitroj Steele donas epizodojn el aliaj partoj de sia vivo, enklude viziton al la Esperantlingva edukejo / komunumo "Bona Espero" en Brazilo.

In four additional short chapters Steele gives episodes from other parts of his life, including a visit to the Esperanto-speaking training center / community "Bona Espero" in Brazil.

La stilo, kiel mi jam sugestis, estas bonega. Tamen li fojfoje falas en la kaptilon, simple prunti vorton el la angla anstataŭ elserĉi la ĝustan Esperantan vorton (atrakcio anstataŭ allogaĵo, bagaĝo anstataŭ valizaro, ktp.). Pri tio kulpas almenaŭ egale la redaktinto, kaj la eldoninto, kiu verŝajne ne transdonis la manuskripton al lingvo-kontrolanto. En la fina ĉapitro ("Fine aŭtenta verkmaterialo") li kvazaŭ proponas novan prefikson el nuntempe komunuza (almenaŭ en kelkaj rondoj) vorto.

The style, as I have already suggested, is excellent. But he occasionally falls into the trap of simply borrowing a word from English instead of looking up the correct Esperanto word (atrakcio instead of allogaĵo, bagaĝo instead of valizaro, etc.). The editor, and the publisher, who apparently did not pass the manuscript to somebody who would check the language, are at least equally guilty for this. In the final chapter ("At Last Some Authentic Writing Material") he sort of offers a new prefix from a word that is (at least in some circles) currently in common use.

Mi forte rekomendas la libron.

I strongly recommend the book.