Enkomputiligis Don HARLOW

... nur malmultaj mortintoj ...

de Ebbe RODE

eldanigis Gerda THORSTAIN

originale aperis en la nica literatura revuo, 2/1 p. 29-34


Mi estis unu el ili --
el la "nur malmultaj"
pri kiuj vi legis.
Estis tiom pacplena
la telegramo,
memorigis pri
dimanĉa mateno
kun malmultaj promenantoj
kaj neniuj trafiklumoj -
aŭ pri nudaj kampoj,
kiujn vi traveturas,
nudaj kampoj
iomete kovritaj per neĝo,
kaj kies radsulkoj
rigidiĝis pro la frosto,
kaj neniuj homoj
kaj neniuj bestoj
tiom vaste, kiom eblas vidi.

Vi kutimas legi
pri miloj
jes, centmiloj da mortintoj,
tial "nur malmultaj"
ŝajnas al vi kiel: neniuj.

SED MI ESTIS UNU EL ILI.

Mi ne scias ĉu la amsigita sufero
de miloj
estas pli granda ol la sufero de unu,
mi ne scias ĉu ĝi estas mezurebla.
MI ne pensis "nur" --
kvankam mi dum teruraj sekundoj
pensis "sola"
en tia maniero, kia mi nenian antaŭe imagus,
ke mi povus sperti.

Estis ĵus antaŭ forpermeso
-- ho, la lastaj tagoj,
ilia ekscito,
imagu se nun, proksime al la fino io okazus,
kio malhelpus tion
-- mi pensis pri paĉjo, panjo kaj --
ne, mi ne volas diri la nomon,
mi kredas, ke nur nomi ĝin,
eĉ, ĉi tie, post mia morto
povus krevigi mian koron pro sopirego.

Ĉu mi baldaŭ revidus ilin,
ĉirkaŭbrakus ilin,
aŭ ĉu mi --
je diabla hazardo --
mia militservo daŭris dek monatojn
tiun fojon,
kaj ĝi eĉ pasis sen plej eta akcidento --
Ĉu mi estis trafota
nun? Fariĝi invalido
aŭ eble morti?
Ho, Dio, ho Dio
ne permesu tion.
Lasu min veni hejmen.
Tiam ĝi okazis.
Mi estis sola,
mi transiris grandan kampon,
dum du tagoj mi ne aŭdis pafadon.
Kurioze ke mi aŭdis la krakon
longe antaŭ ol mi estis trafata,
mi aŭdis, ĝin kaj ekhavis tempon pensi pri ĉio.
"Sola" mi pensis
"ĉi tie" kaj "paĉjo kaj panjo"
kaj "vi"
kaj "neniam trovebla"
kaj "eble putri"
kaj "neniu por doni la sciigon:
kiel kaj kiam"
kaj "neniam ekscii
ke ili estas en miaj pensoj ĝis la fino --
do eble kredi, ke ili ne estis".

Kaj multe, multe pli mi pensis,
estis kvazaŭ ĉio, kion mi travivis,
preterpasus
per rapide ŝanĝantaj bildoj,
estis kvazaŭ tio, kion mi vidis
MEM plorus
pro senbrida, senfunda doloro,
pro turmenta plorplena, lamenta doloro,
kaj kiam la bildoj malaperis,
la pensoj trankviliĝis,
tiam ŝajnis, ke io lamentas malantaŭ
la griza ĉielo, en kiun mi rigardis.

Kaj tiam ekvenis la korpa doloro,
unue kaŭteriza,
poste estis, kvazaŭ ĉio brulus;
mi kopodis ĉirkaŭrigardi,
mi apenaŭ ne kapablis moviĝi,
ne moviĝi?
Ne, ne, ne! kio do estas tio?
Tiam mi vokis --
mi ree vokis --
mi vokis, mi kriis, mi kriegis,
post kelkaj minutoj da kriado
mi estis kvazaŭ elĉerpita.
Ĉu entute eliĝis sono?
Ĉu kriis mia buŝo senbrue?
Ho, Dio
senbrua krio pri helpo
en krepuskiĝanta dezerto,
grandega kiel la firmamento.
Ne, mi devis levi min
mi DEVIS.
Mi penadis,
sed ne kapablis;
miaj gamboj estis kvazaŭ senvivaj. --
Tiam mi kuŝigis min --
La brulanta sento
mildiĝis
momenton --
mi klopodis pensi klare,
mia pozicio rilate al tiu de la kamaradoj:
La ebleco ke unu el ili
povus preterpasi,
jes, mi ekhavis malklaran ideon, ke post duona horo
estas efektive ŝanco;
mi volis ŝpari miajn fortojn
por kriado
ĝis tiam,
sed pensu nur, se iu preterpasus
post malmultaj minutoj,
ne kvindek paŝojn de tie
kaj mi TIAM ne krius,
aŭ imagu, ke mi finkriegus
kaj ne krius, kiam ili estus tie.
Tiam novaj turmentoj komenciĝis,
mi frostis kaj ŝvitis samtempe,
mi sentis kvazaŭ mi estus varma
ie interne,
kvazaŭ ŝprucus sango el interna ŝirvundo.
Naŭzo
kaj malvarma ŝvito sur la frunto,
kaj dume
takte kun mia pulsado,
sonis en mia animo: "Paĉjo, panjo kaj vi"
kaj "neniam plu".
Ĉu mi finkriegu,
aŭ ĉu mi enterigu min mem,
provu arigi kelkajn frotiĝintajn
tertuberojn
super mi
por alporti varmon al la malsana loko.
Mi penadis turni min flanken
por klopodi fosi
-- sango fluis el mia buŝo,
kaj la pozicio igis la doloron
en mia subventro eĉ pli terura.

Ne, ne, ne, ne!!!
Tio ne povas esti la solvo
pri malkonsento inter homoj,
tio ne povas alporti la solvon,
vi devas trovi alian --
DEVAS.

La sekvantaj sekundoj
minutoj
kvaronhoroj
-- mi ne scias --
por mi estis eterneco,
soifo, freneza, krianta sopiro, mizero,
doloro kvazaŭ de internaj flamoj,
suprenlekantaj ĝis mia gorĝo,
kaj poste tio, kio estis pli malbona ol la mizero,
kiu ĝis nun estis fono por ĉio:
ĝia kontrasto:
naŭzo, senutilo,
obtuza malpleno
kaj koaguliĝinta, fetora abomeno.
Poste la tuto
kaj ankoraŭ pli
en unu turniĝanta naŭza karuselo,
bajonetoj, kiuj trapikis min,
kolboj, kiuj fendis min,
mueliloj, kiuj frakasis miajn ostojn,
fortoj, kiuj ĵetis min
tra miloj da senfundaj abismoj,
fajroj, kiuj brulis min ankoraŭ vivan.
Ne, ne plu --
io estu nerakontita.
Senspire la priskribo
ĉesu.
Per la nediritaĵo
vi devas antaŭsenti
la plej altan teruron
kaj per la antaŭsento
VIDI.
- - - - - - - - -
Nun krustiĝas la sango ĉe mia buŝo.
- - - - - - - - -
"Nur".