Enkomputiligis Don HARLOW
|
|
Enkomputiligis Don HARLOW |
|
Par le ciseau tirées Pour devenir ces lys |
| Paul VALERY. |
| I |
|---|
|
Bordo zumlabora forgesigas foliumon de la tempo pri niaj libroj velkiĝantaj jam. Ni fartas malpli bone ol eventuale kredigus nia bruo sub senindulga metalo de la tago kiam ekflamoj trafulmas kaj ĵetas brilajn bombojn subit-akutoj. Kaj ni kuregas por ke la paŝegfrapoj timigu for eterajn flustrojn el la mara vasto. Ni strebas sur la bordo dum foliumas fatale niajn librojn la tempa vento. Kiu legas nin? Mi ne scias. Strangaj flustroj dumas. Aŭskultas kiu? Ŝipo ĉe la kaj' ankaŭ ĝi estas brua! Kiel do! Ho — tiu mara mondo! Ĉu ne eble viziti vin sen helpo de subporto bord-devena, ekiri sen malmolo sub la piedoj? Io nevidebla devas viziti nin! Jen pasas nubo. Ke okuloj niaj fariĝu kvazaŭ vitro privualita por ne reflekti plu la tagajn lumoĵetojn! Vespero venu kun mola nebulo porte de la maro, kvieto kaj mallumo, kaj ni kuŝu malstreĉe, fermokule apud la maro lasante tiujn flustrojn trankviligi niajn lacegajn mensojn, kaj la velkaj rompsekaj folioj de niaj vivolibroj sorbu la benan humidon de la nokto por normaliĝi! Estas iu fino. Sed dum la vivo ne forlasis nin, espero restas, sed ankaŭ tiu tempo. |
| II |
|
Veloj kaj noblaj mastoj sur la retino, kilo majestas traetas la optiknervon, lumrapide, por fali senŝirme en l' abismon. Homoj sur la ferdeko, serenaj kaj seriozaj, haroj taŭzitaj kvazaŭ centmil flagoj en ŝtorma fluo, brustoj ŝvelfortaj, ŝtalaj kun la tuta kresko de viva vol' interne. Altaside tronas ŝipestro, senegala vaste tra spac' kaj tempo: la Diablo mem! sub formo plej durega: homa koro. Nian spiriton skuas traf' kaj trem' Ne plu ni dormu, kuru al labor' dismovi niajn murojn, profundigi la mensa puton eĉ se la monda mem krevegos en ruinon, prirabita je subtenaĵoj! Kia nobla mien' lumas el tiuj vizaĝoj sur la ferdeko! Kion simbolas ili? Ĉu eble fidon pri tiu stranga entreprenego sub gvidado de la plej misfama Duko? Jen paradokso, necesas tial tre mediti pri la tuta komplikaĵo ankoraŭ noktojn tri por trovi solvon pri ĉiuj kvankam, tamen, sed kaj se. |
| III |
|
Nek bono nek malico. Kio do? Nur ŝvebo tra la ondoj: miskompreno saltante piedfingre inter pintoj fluktuaj — kia vido! — kvazaŭ birdo en ludhumoro! Kaj la Diablo do? La dura koro? Jes. Nur fantometo! Kiun timigus fantomoj niatempe? Kaj tamen indas diri «bonan tagon», «bonvenon» eĉ al tiu nobla mov', ĉar ŝajno kaj realo interlimas laŭ manier' mistera. Ni vidis falon. Aŭ sentis. Tio gravas? Ne, ĉar ofte la nevidebla faras pli da ĝeno al nia san' ol plena ŝtona tuŝ', aŭ da feliĉo, same kompareble. Ni vivas strange, iel du-valide, tiel oblikve kiel mita besto, reala en spegulo de knabin' sed tamen sen ekzisto. Du-direkto: abstrakto en konkreton, kaj inverse. Kaj ŝipo falas. Kurioze plu? Metamorfozi: jen la tuta sorĉo kaj pepi kiel birdo en mallum'. |
| IV |
|
Estante maro mem kaj senti kilon trasulki ĝin dum nokto kiel brusto de iu cigno fabela, ni meditas pri dualismo: kiel materio spiriton glavas, aŭ kiel homo ĉiam nutras tendencojn nepre malakordajn en sia koro: amon kaj kruelon. Kaj senti plie kiel hisi velon de tiu ŝipo kiu kilas nin, ĝi memorigas pri la bat-impeto de vila mano kiu tenis sabron kontraŭ senkulpo kiu eĉ silentis je mortopiko, kvazaŭ ia Di', profunda, nekonebla, kiel maro. Ankoraŭ senti kiel ŝipanaro klopodas draste je rado kaj remil', ĝi repensigas pri la firma mano de h~moj ŝtalaj, fidegantaj sin, neniel tre malbonaj, tamen ofte senkore misfarantaj aŭ pro timo, aŭ reg-mani', frenezo, memadoro. Ni sentas la rapiron tra la koro pikiĝi malrapide, kiel ŝipo kutimis veli en antaŭaj tempoj sen ŝraŭbo kaj maŝin' kaj dankas jam, pensante pri la ŝtalo kaj turnegiloj, ke malmoderno regas sur la maro de nia mens', kaj ne pli tranĉa faro. |
| V |
|
Kaj tiu ŝipo, tiu mar' kaj tempo: ni devas dissolvi nin! Ho kia sorto! La ĉarpentaĵo travideblas jam simile homskeleton: kia suno alruĝas tie inter ripaj traboj? La ŝipo sinkas brave: kaj ia maro estas vaporo antaŭ kosma ardo ~ La tempo mem: pri ĝi ni ja tro funde miskomprenegas! Kio restas do? Nur kuŝi fermokule, sur la bordo post tago brua, aldirekti aŭdon por falsaj flustroj, tiel trankviligaj, lasante niajn sekajn vivfoliojn sukiĝi en humido de la nokto por normaliĝi! Estas iu fino. Sed dum la vivo ne forlasis nin, espero restas, sed ankaŭ tiu tempo. |
