|
Al via demando mi povas respondi jenon: En la unuaj jaroj de Esperanto
troviĝis diversaj personoj, al kiuj tio aŭ alia en la lingvo ne plaĉis. Ĉiu
el tiuj personoj postulis, ke mi nepre faru en Esperanto tiajn aŭ aliajn
ŝanĝojn. Sub la konstanta bombardado de tiuj personoj mi fine cedis, kaj en
la jaro 1894 mi publikigis en la tiama gazeto "Esperantisto" projekton de
diversaj formoj en Esperanto. (En tiu projekto mi forigis la supersignojn,
la akuzativon, la deklinacion de la adjektivo, la neromanajn vortojn k.t.p.)
|
To your question I can aswer as follows: In Esperanto's first years there
were various people who did not like this or that in the language. Each of
these people demanded that I make, without fail, various changes. Under the
constant bombardment of this people I finally yielded, and in 1894 I
published a project of various forms in Esperanto in the newspaper of that
time "Esperantisto". (In that project I got rid of the supersigns, the
accusative, the declension of the adjective, the non-Romance words etc.)
|
|
Sed baldaŭ montriĝis, ke tio, kio en la teorio ŝajnis bona, en la praktiko
nenion taŭgis, kaj ĉiuj reformistoj kaj malkontentuloj ekkriis, ke la
proponitaj reformoj nur malbonigus la lingvon (ĉar al ĉiu plaĉis nur tio,
kion li proponis). Tiam mi aranĝis voĉdonadon inter ĉiuj tiamaj
esperantistoj; kaj ili decidis, ke oni faru en Esperanto neniajn
reformojn. De tiu tempo ni jam ne parolas pri reformoj.
|
But it was soon shown that what seems good in theory, in practice is
suitable for nothing, and all the reformists and malcontents cried out
that the proposed reforms would only damage the language (because
everybody liked only what he had proposed). Then I arranged a vote among
all the Esperantists of the time; and they decided that no reforms be
made in Esperanto. Since that time we have no longer spoken of reforms.
|
|
P.S. Via granda batalado kontraŭ la diversaj projektoj de novaj lingvoj
ŝajnas al mi tute superflua, ĉar laŭ mia opinio vi batalas kontraŭ
fantomoj. Ili dissendas leterojn al diversaj personoj kiuj komprenas la
plej gravajn eŭropajn lingvojn kaj poste ili trumpetas al la mondo, ke
tiuj personoj tuj komprenis iliajn leterojn pli ol leterojn en Esperanto.
Sed tio ĉi estas ja nur trompa iluzio, kiun multaj personoj bedaŭrinde ne
rimarkas, sed kiu tuj aperos, kiam oni volos lerni ilian "lingvon".
Poliglotaj personoj facile komprenos ilin ankaŭ se ili skribos angle,
france, aŭ latine; sed ĉu kolektoj da vortoj kompreneblaj por
poliglotuloj estas lingvo kaj povus servi al la tuta mondo? -- Pri unu
nutraĵo oni diras, ke inter siaj aliaj bonaj ecoj ĝi estas ankaŭ facile
digestebla. Tiam aperis persono, kiu ekkaptis la vorton "digestebla" kaj
diris: "Mi tuj donos al vi nutraĵon pli bonan". Li prenis simplan akvon,
enmetis en ĝi iom da suko, donis ĝin al diversaj sataj personoj kaj
demandis ilin: "Ĉu mia nutraĵo ne estas multe pli digestabla ol tiu?" Kaj
kiam li ricevis la respondon "jes", tiam li trumpetis al la mondo, ke lia
nutraĵo estas la plej bona. Sed baldaŭ venis infano malsata kaj provis
tiun nutraĵon, kaj kiam ĝi kun kolero ekkriis: "jes, via nutraĵo estas
digestebla, sed ĝi ja tute ne estas nutraĵo!" Nur tiam la homoj rimarkis,
ke por ke ia miksaĵo estu nutraĵo, ne sufiĉas ke ĝi estu nur digestebla por
satuloj, -- ĝi devas antaŭ ĉio esti nutra.
|
P.S. Your great battle against the various projects of new languages
seems to me quite superfluous, because in my opinion you are fighting
ghosts. They send out letters to various people who understand the most
important European languages and then they trumpet to the world that this
people immediately understood their letters more than letters in Esperanto.
But this is certainly just a misleading illusion, which many people
unfortunately don't notice, but which will immediately appear when they
want to learn their "language". Polyglot people will easily understand
them, too, if they write in English, French, or Latin; but are
collections of words understandable for polyglots a language and can they
serve the entire world? -- It is said of a food that among its good
characteristics it is also easily digestible. Then a person appeard who
caught the word "digestible" and said: "I'll give you a better food." He
took simple water, put some juice in it, gave it to various full folks
and asked them: "Isn't my food much more digestible than that one?" And
when he got the answer "yes", then he trumpeted to the world that his food
was best. But soon along came a hungry child and tried his foot, and when
the child cried out in agner: "yes, your food is digestible, but it isn't
food at all!" Only then did people notice that for some mixture to be food
it is not enough that it be merely digestible by the full -- it must before
everything be nutritious.
|